Trăn trở với hạt muối quê hương đang bị các loại muối công nghiệp lấn át, xót xa trước một nghề truyền thống của cha ông đứng trước nguy cơ mai một, chị Trần Thị Hồng Thắm ở xóm 6, xã Quỳnh Văn, huyện Quỳnh Lưu luôn trăn trở một điều, làm thế nào để diêm dân đỡ khổ, làm sao nâng giá trị “vàng trắng” của vùng biển Quỳnh Lưu. Chị Thắm chia sẻ: “Trong quá trình sản xuất muối, diêm dân chỉ thu lại muối hạt còn nước ót (phần nước nhỉ ra sau khi thu hoạch muối hạt) lại đổ bỏ, xả ra ngoài, vừa lãng phí, vừa gây ô nhiễm môi trường. Theo kết quả kiểm định thì đây chính là “tinh hoa của biển”, trong nước ót có đến 60 khoáng chất có lợi cho sức khỏe con người, là những gì tinh túy nhất của quá trình làm muối nên chúng tôi gọi đó là “mật muối”. Làm sao để khai thác được giá trị tài nguyên của mỏ “vàng trắng” này khiến chị Thắm –  người con của quê muối luôn nung nấu bấy lâu nay.

Suốt thời gian dài chị Thắm và cộng sự đã đi khắp các cánh đồng muối của Việt Nam, gặp nhiều chuyên gia trong ngành muối, tiếp cận với nhiều công trình nghiên cứu về muối trong nước và trên thế giới và nhất là, lắng nghe những kinh nghiệm, những hiểu biết dân gian của chính diêm dân trên cánh đồng muối kể lại luôn thôi thúc chị phải làm được gì cho quê hương mình. Chị bắt đầu bắt tay vào nghiên cứu, sau khi hoàn thiện quy trình công nghệ rồi, lại thiết kế, sáng chế các dây chuyền thiết bị kèm theo, để sản xuất theo dây chuyền sản lượng lớn. Làm sao để phân tách được từng loại muối khoáng khác nhau từ mật muối, rồi nguyên lý nào, dùng nhiệt nóng hay nhiệt lạnh… Sau nhiều năm cố gắng tìm tòi, khám phá đến năm 2021 chị Thắm cùng các cộng sự thành lập Công ty TNHH ABACA Việt Nam với sản phẩm chính là muối NanoSalt, hoàn thành quy trình công nghệ và dây chuyền thiết bị đi kèm, nộp 3 bằng sáng chế và chính thức sáng tạo ra công nghệ phân tách đa tầng khoáng biển từ mật muối độc đáo của riêng mình, làm nền tảng để đi vào chế biến sâu hạt muối quê hương. Hiện nay, mỗi năm, sản lượng mật muối ở Quỳnh Lưu khoảng 30.000 tấn chảy ra môi trường vừa lãng phí, vừa ô nhiễm. Nay, Công ty đã thu mua lượng mật muối đó cho bà con với giá 500-600 đồng/kg, bằng một nửa giá muối thô. Theo đó, diêm dân có thêm 50% thu nhập từ phụ phẩm của muối mà trước đây bị bỏ phí.

Chị Thắm chia sẻ, thông qua dự án muối, Công ty muốn quảng bá hạt muối phơi cát Quỳnh Lưu ra thị trường, từng bước tạo dựng thương hiệu cho muối hạt Quỳnh Lưu. Muối phơi cát Quỳnh Lưu là dòng muối thủ công truyền thống có tính chất riêng, có hàm lượng khoáng biển đa dạng, chứa nhiều khoáng gốc magie, kali, canxi, tốt cho sức khỏe con người. Thế nhưng, đáng tiếc, muối phơi cát thủ công Quỳnh Lưu chưa được bảo hộ nhãn hiệu, chưa được quảng bá làm nổi bật giá trị. Do đó, thị trường vẫn không phân biệt được sự khác nhau giữa muối công nghiệp và muối phơi cát Quỳnh Lưu, làm cho hạt muối xứ Quỳnh bị đánh đồng, bị định giá thấp như muối công nghiệp nhập khẩu. Vậy nên, điều mà Công ty muốn hướng đến là tạo dựng thương hiệu và giá trị cho muối phơi cát Quỳnh Lưu. Từng bước, từng bước một, kiên trì và chắc chắn, tập thể Công ty đang nỗ lực để cho người tiêu dùng thấy được giá trị của hạt muối phơi cát Quỳnh Lưu. Hiện nay đã có 4 dòng sản phẩm, với 22 sản phẩm chủ lực, có 3 sản phẩm đã được cấp chứng nhận OCOP 3 sao từ hạt muối Quỳnh Lưu. Công ty tìm đủ mọi cách để các sản phẩm chế biến từ muối Quỳnh có mặt tại các kệ hàng, các siêu thị, các gian hàng trưng bày trong các đợt hội chợ, hội thảo. Kết quả cho sự kiên trì ấy là các sản phẩm từ muối Quỳnh bước đầu được người tiêu dùng đón nhận tích cực. Trong 6 tháng cuối năm 2022 Công ty đã bán ra thị trường 15.000 sản phẩm đó là niềm tự hào, là hồn cốt của những đồng muối quê hương được nhiều người biết đến.

Sản phẩm muối NanoSalt của Công ty TNHH ABACA Việt Nam

Muối phơi cát truyền thống Quỳnh Lưu là loại muối độc đáo, đặc biệt, sử dụng phương pháp phơi cát để sản xuất, có chi phí rẻ, nên đủ sức cạnh tranh với các sản phẩm trên thế giới. Việc chế biến sâu các sản phẩm từ muối dựa trên muối phơi cát truyền thống đảm bảo mọi điều kiện an toàn vệ sinh và chất lượng thì việc hướng đến xuất khẩu là tương lai gần. Để chuẩn bị cho một tương lai gần, tương lai tươi sáng cho hạt muối xứ Quỳnh, đưa nghề muối trở nên thịnh vượng và bền vững thì họ – những diêm dân thế hệ mới ấy đang nỗ lực không ngừng để hiện thực hóa giấc mơ đưa hạt muối Quỳnh vượt biển./.

Hoàng Yến - phòng Hỗ trợ và Tư vấn