Nguyên nhân chính được xác định là do điều kiện chiếu sáng không chuẩn tại các cơ sở giáo dục, buộc học sinh phải thích nghi với việc điều tiết mắt nhiều hơn bình thường và thường xuyên cúi gần bàn học, từ đó gây ra các vấn đề về thị lực và cột sống do tư thế ngồi không đúng.

Nhận thức được tầm quan trọng của việc cải thiện điều kiện ánh sáng học đường, trong những năm qua, Trung tâm Hỗ trợ và Tư vấn phát triển Công Thương Nghệ An đã triển khai hỗ trợ các trường học trên địa bàn tỉnh nhiều mô hình phòng học đạt ánh sáng tiêu chuẩn và tiết kiệm năng lượng bằng đèn LED. Mô hình với giải pháp chiếu sáng tiên tiến, nhằm khắc phục những hạn chế của hệ thống chiếu sáng truyền thống và đem lại một môi trường ánh sáng chuẩn, góp phần nâng cao chất lượng không gian trường học. Đây là một tiền đề quan trọng hướng tới việc bảo vệ và cải thiện sức khỏe thị giác cũng như tư thế ngồi của học sinh, đồng thời tạo ra một môi trường học tập lý tưởng hơn.  

Những ảnh hưởng khi lắp đặt hệ thống chiếu sáng học đường không đạt chuẩn

Ban Giám hiệu nhà trường và Ban Phụ huynh thường tin tưởng rằng hệ thống đèn được trang bị trong gói xây dựng hoặc cải tạo trường đã đáp ứng tiêu chuẩn học tập và được tính toán kỹ lưỡng khi thiết kế. Tuy nhiên, thực tế lại không hoàn toàn như vậy.

Đội ngũ kỹ sư thiết kế công trình xây dựng thường không chuyên sâu về thiết kế chiếu sáng. Do đó, họ thường áp dụng các mô hình chiếu sáng phổ biến mà không lường trước được những hạn chế của chúng trong môi trường học tập. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng như:

- Khiến học sinh ngồi sai tư thế 

Học tập trong điều kiện thiếu sáng (độ rọi dưới 300 lux) tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe học sinh. Khi thiếu ánh sáng, học sinh có xu hướng cúi sát bàn để nhìn rõ hơn, dẫn đến tư thế sai lệch ảnh hưởng đến cột sống. Việc tập trung nhìn gần trong thời gian dài khiến mắt phải điều tiết liên tục, gây mỏi mắt, nhức đầu. Nguy hiểm hơn, thủy tinh thể phải phồng lên để chỉnh tiêu cự, về lâu dài sẽ mất khả năng đàn hồi, dẫn đến cận thị. Do vậy, việc đảm bảo đủ ánh sáng khi học tập là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe và thị lực cho học sinh.

- Gây nên các bệnh lý về mắt

Một trong những vấn đề phổ biến nhất là độ đồng đều ánh sáng trong lớp học và trên bảng không đảm bảo (U < 0,7). Điều này khiến học sinh phải điều tiết mắt liên tục khi nhìn từ bảng xuống vở và ngược lại, dẫn đến tình trạng mỏi mắt, nhức đầu, và thậm chí là cận thị.

Bên cạnh đó, việc lắp đặt đèn không hợp lý cũng gây ra nhiều tác hại. Ví dụ, việc lắp đèn sát trần phía sau quạt trần có thể tạo ra hiện tượng loáng quạt, khiến học sinh khó tập trung và mỏi mắt. Hoặc việc sử dụng đèn không đảm bảo chỉ tiêu chống chói loá hoặc không được che chắn phù hợp có thể khiến học sinh bị chói mắt, gây khó chịu và mệt mỏi khi ngồi học trong thời gian dài.

Mô hình phòng học đạt ánh sáng tiêu chuẩn và tiết kiệm năng lượng bằng đèn LED

 Ngoài ra, chỉ số hoàn màu của ánh sáng thấp (Ra < 80) cũng ảnh hưởng đến khả năng phân biệt màu sắc của học sinh. Điều này khiến học sinh khó khăn trong việc tiếp thu bài giảng và làm bài tập, đặc biệt là đối với các môn học có sử dụng nhiều hình ảnh và màu sắc.

Hiện nay các bộ đèn chiếu sáng thông thường không sử dụng được cho chiếu sáng học đường, chính vì vậy hệ thống chiếu sáng học đường cần được thi công và thiết kế bởi đội ngũ có chuyên môn trong việc cung cấp các giải pháp chiếu sáng học đường./.