THÔNG TIN TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG QUỐC TẾ THÁNG 9/2022
I. HOẠT ĐỘNG XUẤT NHẬP KHẨU
Tính trong 8 tháng/2022, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam đạt 499,71 tỷ USD, tăng 15,9% tương ứng tăng 68,69 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, trị giá xuất khẩu đạt 252,60 tỷ USD, tăng 18,2% (tương ứng tăng 38,85 tỷ USD) và trị giá nhập khẩu đạt 247,11 tỷ USD, tăng 13,7% (tương ứng tăng 29,84 tỷ USD), tiếp tục duy trì xuất siêu…. Tỷ USD.
Nghệ An, Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng dự ước đạt 2.668,8 triệu USD, tăng 20,6 % so với cùng kỳ năm 2021. Kim ngạch xuất khẩu 9 tháng dự ước đạt 1.949,8 triệu USD, tăng 12,62% so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, xuất khẩu hàng hóa đạt 1.684 triệu USD, tăng 13,02% so với cùng kỳ, đạt 84,19% chỉ tiêu kế hoạch năm, kim ngạch nhập khẩu 9 tháng đầu năm ước đạt 985 triệu USD, tăng 36,41% kim ngạch cùng kỳ năm trước.
II. THÔNG TIN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ
– Ngày 17 tháng 9 năm 2022, trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN lần thứ 54, Hội nghị Bộ trưởng Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và các Hội nghị tham vấn cấp Bộ trưởng Kinh tế giữa ASEAN và các nước đối tác Trung Quốc, Ca-na-đa, Đông Á, Cộng Ba và Hồng Công, Trung Quốc đã lần lượt diễn ra tại Xiêm Riệp, Cam-pu-chia, với sự tham dự của Bộ trưởng Kinh tế 10 nước thành viên ASEAN và Bộ trưởng Kinh tế của từng nước đối tác. Trong khuôn khổ các Hội nghị, các Bộ trưởng đã dành thời gian trao đổi với các Hội đồng kinh doanh đại diện (Hội đồng Kinh doanh ASEAN – Nhật Bản – AJBC, Hội đồng Kinh doanh ASEAN – Liên minh châu Âu – EUABC, Hội đồng Kinh doanh ASEAN – Vương quốc Anh – UKABC, Hội đồng Kinh doanh ASEAN – Hoa Kỳ – USABC, Phòng Thương mại Ốt-xtrây-li-a, Hội đồng Kinh doanh ASEAN – Niu Di-lân) để trao đổi về các hoạt động hợp tác liên quan cũng như khuyến nghị của cộng đồng doanh nghiệp nhằm thúc đẩy thương mại và đầu tư trong khu vực, hỗ trợ phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19.
– Như tin đã đưa, việc Pakistan và Thổ Nhĩ Kỳ ký hiệp định ưu đãi thương mại sẽ khiến Việt Nam bị ảnh hưởng trong cạnh tranh bởi 13 dòng thuế trong đó có 3 mặt hàng có kim ngạch lớn là chè đen, thức ăn chăn nuôi và nguyên liệu nền kẹo cao su., do đó kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Pakistan cũng dự báo giảm 2%… (Pakistan là thị trường hàng đầu của Nghệ An đối với mặt hàng chè đen).
III. PHÒNG VỆ THƯƠNG MẠI, XUẤT XỨ HÀNG HÓA
– Tính đến tháng 7/2022, Việt Nam đối diện với 220 vụ việc điều tra PVTM dự kiến số lượng này còn lớn hơn trong thời gian tới do việc tham gia nhiều hiệp định; các vụ việc điều tra khắt khe hơn: Khuyến nghị của Cục phòng vệ thương mại – Bộ Công Thương: không nên bỏ trứng vào 1 giỏ; nâng cao hàm lượng giá trị gia tăng; chống gian lận xuất xứ…;
– Xuất khẩu sang Australia: số lượng các vụ điều tra PVTM đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam từ Australia đang có xu hướng tăng lên trong thời gian gần đây. Tính đến nay, Australia đã tiến hành gần 20 vụ việc điều tra PVTM đối với hàng hóa XK của Việt Nam. Riêng năm 2020, Australia là một trong hai quốc gia điều tra PVTM nhiều thứ hai sau Hoa Kỳ với hàng hóa Việt Nam. Sản phẩm bị điều tra chủ yếu là thép, nhôm; một số sản phẩm ngành chế biến, chế tạo cũng bị đưa vào tầm ngắm.
– Ngày 30 tháng 8 năm 2022, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã ban hành kết luận cuối cùng trong đợt rà soát cuối kỳ lần thứ 3 về thuế chống bán phá giá (CBPG) đối với tôm nước ấm nhập khẩu từ Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan và Việt Nam. Từ năm 2014, Việt Nam luôn nằm trong top 03 nước xuất khẩu mặt hàng thủy sản trên toàn thế giới. Theo thống kê của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong 08 tháng đầu năm 2022 đạt khoảng 7,6 tỷ USD, tăng khoảng 36,2% so với cùng kỳ năm 2021, trong đó xuất khẩu tôm đạt kim ngạch khoảng 3 tỷ USD, tăng khoảng 22,5% so với cùng kỳ năm 2021. DOC kết luận rằng việc dỡ bỏ lệnh áp thuế CBPG đối với tôm nước ấm nhập khẩu từ 04 quốc gia trên sẽ dẫn tới khả năng tiếp tục hoặc tái diễn hành vi phá giá. Đối với Việt Nam, DOC dựa trên thuế suất toàn quốc để xác định bán phá giá có khả năng tiếp tục hoặc tái diễn.
– Ngày 31 tháng 8 năm 2022, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1757/QĐ-BCT về việc rà soát lần thứ nhất việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với một số sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Vương quốc Thái Lan.
– Ngày 06 tháng 9 năm 2022, Cơ quan Biên phòng Ca-na-đa (CBSA) ban hành kết luận cuối cùng trong vụ việc điều tra rà soát thuế chống bán phá giá với ống thép dẫn dầu (Oil country tubular goods – OCTG) nhập khẩu từ Ấn Độ, Đài Loan – Trung Quốc, In-đô-nê-xi-a, Hàn Quốc, Thái Lan, Thổ Nhĩ Kỳ và Việt Nam. Ngoại trừ một số công ty Đài Loan-Trung Quốc, Ấn Độ và Hàn Quốc cung cấp thêm thông tin trong quá trình rà soát và được hưởng mức thuế riêng rẽ, mức thuế chống bán phá giá áp dụng cho tất cả các nhà xuất khẩu OCTG còn lại, trong đó có Việt Nam là 37,4%.
– Ngày 07 tháng 9 năm 2022, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã ban hành Kết luận cuối cùng đợt rà soát hành chính thuế chống bán phá giá (CBPG) lần thứ 18 (POR18) cho giai đoạn từ ngày 01 tháng 8 năm 2020 đến ngày 31 tháng 7 năm 2021 đối với cá tra, basa của Việt Nam. Theo yêu cầu của các bên liên quan, DOC đã giữ nguyên mức thuế CBPG đang áp dụng đối với từng công ty căn cứ vào kết quả của các đợt rà soát gần nhất trước đó. Theo thống kê của VASEP, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong 08 tháng đầu năm 2022 đạt khoảng 7,6 tỷ USD, tăng khoảng 36,2% so với cùng kỳ năm 2021. Trung Quốc và Hoa Kỳ là hai thị trường xuất khẩu cá tra, basa hàng đầu của Việt Nam với kim ngạch xuất khẩu trong 08 tháng đầu năm 2022 lần lượt gần 500 triệu USD và 428 triệu USD.
– Ngày 12 tháng 9 năm 2022, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) thông báo gia hạn lần thứ tư thời gian ban hành kết luận cuối cùng vụ việc điều tra lẩn tránh thuế chống bán phá giá (CBPG) và thuế chống trợ cấp (CTC) đối với gỗ dán sử dụng nguyên liệu gỗ cứng nhập khẩu từ Việt Nam. Trước đó, DOC cho rằng sản phẩm gỗ dán nhập khẩu từ Việt Nam vào Hoa Kỳ nếu có lõi sử dụng nguyên liệu là ván bóc nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ bị áp dụng thuế CBPG và CTC như đang áp dụng với gỗ dán nhập khẩu từ Trung Quốc. Gỗ dán từ Việt Nam nếu có lõi sử dụng nguyên liệu là ván bóc sản xuất tại Việt Nam hoặc tại các nước khác không bị áp dụng thuế CBPG và CTC.
– Ngày 14 tháng 9 năm 2022, cơ quan điều tra Mê-hi-cô đã ban hành kết luận sơ bộ vụ việc điều tra chống bán phá giá với thép mạ nhập khẩu từ Việt Nam. Vụ việc được Mê-hi-cô khởi xướng từ tháng 8 năm 2021 dựa trên đơn kiện của ngành sản xuất trong nước. Mức thuế sơ bộ với các doanh nghiệp Việt Nam từ 0% – 12,34%. Đây là mức thuế tương đối thấp so với các vụ việc mà Mê-hi-cô điều tra phòng vệ thương mại với hàng nhập khẩu từ các nước vào Mê-hi-cô trong thời gian gần đây.
– Hoa Kỳ gia hạn lần thứ năm thời gian ban hành kết luận cuối cùng vụ việc điều tra chống lẩn tránh đối với thép tấm không gỉ nhập khẩu từ Việt Nam. (Ngày 15 tháng 5 năm 2020, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã khởi xướng điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá (CBPG) và chống trợ cấp (CTC) đối với thép tấm không gỉ (dạng đai và dải) nhập khẩu từ Việt Nam).
– Hoa Kỳ gia hạn thời gian ban hành kết luận sơ bộ vụ việc điều tra chống lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại đối với pin năng lượng mặt trời nhập khẩu từ Việt Nam. ổng thống Joe Biden giao DOC xem xét miễn thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp và thuế chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp (nếu có) đối với các sản phẩm tế bào và mô-đun pin năng lượng mặt trời nhập khẩu từ 04 quốc gia Đông Nam Á (gồm Cam-pu-chia, Ma-lai-xi-a, Thái lan và Việt Nam) với thời hạn là 24 tháng kể từ ngày tuyên bố hoặc đến khi tình trạng khẩn cấp được bãi bỏ (tùy theo thời điểm nào đến trước). Tuyên bố này không ảnh hưởng đến việc điều tra chống lẩn tránh của DOC đối với 04 quốc gia nói trên, tuy nhiên nếu DOC kết luận có hành vi lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại thì quyết định áp thuế sẽ được tạm hoãn.
IV. THÔNG TIN THƯƠNG MẠI BIÊN GIỚI
– Ngày 31/8/2022, Bộ Ngoại giao nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào có Công hàm cho Đại sứ quán Việt Nam tại thủ đô Viêng Chăn thông báo về việc Chính phủ Lào nhất trí cho phép mở cửa trở lại tất cả các cửa khẩu chính và phụ trên toàn quốc để phục vụ xuất nhập cảnh, Bộ Ngoại giao củng đã có văn bản số 3775/BNG-UBBG thông báo về vấn đề nêu trên. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh sẽ khôi phục chính sách xuất nhập cảnh của Việt Nam đối với cửa khẩu chính và các cửa khẩu phụ trên địa bàn tỉnh tiếp giáp với tỉnh Bô Ly Khăm Xay và tỉnh Hủa Phăn/Lào.
– So với việc tồn hàng nghìn xe tại các cửa khẩu thời điểm đầu năm, đến thời điểm này, tình hình ùn tắc tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc đã được khắc phục, hoạt động giao thương hàng hoá cơ bản trở lại bình thường. Tuy nhiên, do tình hình dịch bệnh còn nhiều yếu tố khó lường, Bộ Công Thương tiếp tục khuyến nghị các địa phương vùng trồng, doanh nghiệp, các thương lái, lái xe đường dài tăng cường áp dụng các biện pháp nhằm bảo đảm quy trình sản xuất, bao gói, vận chuyển hàng hóa là tuyệt đối an toàn, theo đúng yêu cầu của công tác phòng chống dịch, từ đó giúp các bên liên quan mở và duy trì bền vững việc mở lại các cửa khẩu.
V. THÔNG TIN VỀ THỊ TRƯỜNG, LẠM PHÁT THẾ GIỚI
Lạm phát quốc tế: Lạm phát tăng cao ở hầu hết các quốc gia như khu vực EU là 8,6% hay tại Hoa Kỳ là 9,1% trong tháng 6 và dự kiến sẽ còn ở mức cao. Lạm phát cao có thể làm tiêu dùng các mặt hàng không thiết yếu nhập khẩu chịu ảnh hưởng, làm sụt giảm cầu hàng hóa nhập khẩu từ các nước, trong đó có Việt Nam trong thời gian tới. Tại Mỹ, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8/2022 tiếp tục duy trì ở mức cao, tăng 8,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, mức tăng này là thấp hơn so với mức tăng 8,5% trong tháng 7/2022 và 9,1% trong tháng 6/2022 – mức tăng cao nhất trong 40 năm qua. Mỹ hiện đang phải đối mặt với tình trạng lạm phát tăng cao nhất trong vòng 40 năm qua trong bối cảnh nền kinh tế lớn nhất thế giới đang phục hồi sau đại dịch COVID-19, giá nhiên liệu cùng một số hàng hóa gia tăng do cuộc khủng hoảng tại Ukraine và sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng. Về tình hình trong nước, nền kinh tế tiếp tục phục hồi, nhưng tăng trưởng kinh tế khả năng sẽ khó khăn hơn trong quý IV/2022 và năm 2023; xu hướng chung của nhiều tổ chức quốc tế là nâng dự báo tăng trưởng năm 2022 nhưng cũng đồng thời hạ dự báo tăng trưởng năm 2023 của Việt Nam. World Bank dự báo GDP nước ta tăng 7,5% năm 2022 và 6,7% năm 2023. IMF dự báo tăng trưởng của Việt Nam năm 2022 là 7% (tăng so với mức dự báo 6% tại thời điểm 16/5/2022), năm 2023 là 6,7% (giảm so với mức dự báo 7,2% vào thời điểm 16/5/2022).
– Giá dầu: Thế giới: Tổ chức các Nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) đã hạ dự báo tăng trưởng nhu cầu dầu thế giới trong năm 2022, với lý do tác động của cuộc khủng hoảng Ukraine, lạm phát tăng và nỗ lực kiềm chế đại dịch COVID-19. OPEC dự kiến nhu cầu dầu mỏ năm 2022 sẽ tăng 3,1 triệu thùng/ngày, giảm 260.000 thùng/ngày so với dự báo trước đó, cho thấy nhu cầu dầu toàn cầu cao hơn so với IEA cho năm 2022. Giá dầu cũng tăng do đồng USD tiếp tục giảm so với các đồng tiền chủ chốt khác sau khi một báo cáo cho thấy lạm phát của Mỹ không nóng như dự đoán vào tháng 7/2022 khiến các nhà giao dịch giảm kỳ vọng về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng mạnh lãi suất. Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ cho biết, dự trữ dầu thô của Mỹ đã tăng 5,5 triệu thùng trong tuần trước, nhiều hơn mức tăng dự kiến là 73.000 thùng. (nguồn: TTXVN).
Việt Nam, kỳ điều hành giá xăng dầu ngày 21/9, Liên Bộ Công Thương – Tài chính quyết định giảm hầu hết giá các mặt hàng xăng dầu trong nước. Theo đó, mỗi lít xăng RON 95 giảm thêm 630 đồng, xăng E5 RON 92 cũng giảm 450 đồng. Giá dầu giảm mạnh hơn, ở mức 380-1.970 đồng mỗi lít.
– Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu viên nén gỗ lớn thứ 2 trên thế giới. Hiện đây cũng là một trong những mặt xuất khẩu quan trọng nhất của ngành gỗ. Dự báo xuất khẩu năm 2022 đạt khoảng 700 triệu USD. Theo đánh giá của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam nhu cầu về mặt hàng viên nén trên thế giới đang tăng, đặc biệt tại thị trường EU. Ngành viên nén của Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn trong việc mở rộng sản xuất và xuất khẩu.
– Xuất khẩu gạo: Theo dự báo của Bộ Nông nghiệp PTNT: Nếu không có bất thường thời tiết và thị trường, dự báo, xuất khẩu gạo của Việt Nam sẽ đạt 6,5 – 6,7 triệu và kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 3,2 – 3,3 tỷ USD. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cho biết, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine làm cho lúa mỳ bị thiếu hụt, giá lương thực tăng cao. Trong khi đó, hiện nay châu Âu và các quốc gia ở Nam Mỹ đang gặp tình trạng hạn hán khiến việc sản xuất nông nghiệp gặp khó khăn. Để bù đắp phần thiếu hụt, các quốc gia châu Âu sẽ dịch chuyển sang mua của Việt Nam và các quốc gia sản xuất gạo.
– Theo ngày 31/12/2022 xuất khẩu vào Anh bắt buộc mọi hàng hóa chế tạo phải sử dụng nhãn hiệu này để xuất khẩu vào Anh (UKCE), trừ một số sản phẩm được luật quy định. Bộ Kinh doanh, năng lượng và chiến lược công nghiệp Anh vẫn tiếp tục chấp nhận phụ tùng nhập khẩu vào Anh trước ngày 31/12/2022 phục vụ cho khâu bảo trì, bảo dưỡng mà không cần tái thử nghiệm hoặc dán lại nhãn. Dán nhãn hiệu UKCA có 4 đối tượng cần quan tâm, gồm: Nhà sản xuất, nhà tiếp thị sản phẩm, nhà nhập khẩu và nhà phân phối. Không có chi phí nào từ phía Chính phủ Anh liên quan đến dán nhãn hiệu UKCA nếu doanh nghiệp tự công bố./.