Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang có những tác động mang tính đột phá, sâu rộng và đa chiều trên phạm vi toàn cầu. Trong làn sóng công nghiệp này, công nghệ số sẽ thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, qua đó, hình thành quốc gia số với ba trụ cột, gồm: chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Trong đó, kinh tế số, nền kinh tế dựa trên công nghệ số và nền tảng số, đang tăng trưởng rất nhanh và trở thành xu hướng phát triển mới trên phạm vi toàn cầu. Tại Việt Nam, kinh tế số được coi là một trong những động lực tăng trưởng trong những thập niên tới, cho phép Việt Nam đạt mục tiêu trở thành nền kinh tế thu nhập cao vào năm 2045.
Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Nghị quyết 52-NQ-TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị; Chương trình chuyển đổi số quốc gia theo Quyết định 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ đều xác định chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, xã hội số là trọng tâm chiến lược của Việt Nam trong giai đoạn tới, và đặt ra các mục tiêu rất cao và cụ thể đến 2025 gồm: kinh tế số chiếm 20% GDP; tỷ trọng kinh tế số trong từng ngành, lĩnh vực đạt tối thiểu 10%; năng suất lao động hàng năm tăng tối thiểu 7%; tỷ lệ dân số có tài khoản thanh toán điện tử trên 50%... Để đạt được mục tiêu này cần phải duy trì mức tăng trưởng kinh tế số bình quân hàng năm khoảng 20%, gấp 3 lần tăng trưởng GDP dự kiến (6,5-7%/năm).
Để triển khai và hoàn thành những mục tiêu nêu trên, Tỉnh Uỷ Nghệ An đã Ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TU ngày 5/8/2022 về chuyển đổi số tỉnh Nghệ An đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An đã ban hành Kế hoạch số 586-/KH-UBND về chuyển đổi số tỉnh Nghệ An đến năm 2025, bao gồm một số mục tiêu về Kinh tế số cụ thể như:
+Kinh tế số chiếm khoảng 20% GRDP.
+ Từ 80% người dân 15 tuổi trở lên có tài khoản giao dịch tại ngân hàng hoặc các tổ chức được phép khác.
+ Phấn đấu có ít nhất từ 1 đến 2 cơ sở giáo dục triển khai đào tạo về thương mại điện tử; trên 3.000 lượt doanh nghiệp, hợp tác xã, làng nghề, hộ kinh doanh, cán bộ công chức, viên chức, sinh viên, thanh niên khởi nghiệp được tham gia các chương trình đào tạo, tập huấn về thực thi pháp luật và kỹ năng ứng dụng thương mại điện tử. Từng bước hình thành các doanh nghiệp công nghệ số, doanh nghiệp số và hợp tác xã số.
+ 100% hộ sản xuất nông nghiệp được lập danh sách và chuẩn hóa, số hóa dữ liệu theo hướng dẫn của Bộ Thông tin và Truyền thông và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn…
Với chức năng là cơ quan quản lý nhà nước lĩnh vực công thương, mục tiêu trọng tâm là phát triển kinh tế số - thương mại điện tử, thời gian qua, Sở Công Thương Nghệ An đã phối hợp với các sở, ngành, địa phương, các hiệp hội doanh nghiệp doanh nhân trên địa bàn thực hiện nhiều chương trình kết nối, hỗ trợ thiết thực các đơn vị, doanh nghiệp ứng dụng TMĐT, khai thác tốt các cơ hội thị trường trong nước, mở rộng xuất khẩu, đẩy nhanh quá trình khôi phục sản xuất sau thời gian dài bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.
Sở Công Thương Nghệ An và các đơn vị liên quan đã kịp thời Tham mưu UBND tỉnh Nghệ An ban hành Kế hoạch số 400/KH-UBND ngày 21/7/2021 về phát triển thương mại điện tử tỉnh Nghệ An giai đoạn 2021-2025; Kế hoạch số 2345/UBND – TH ngày 6/4/2022 về việc triển khai Kế hoạch đưa hộ sản xuất nông nghiệp lên sàn thương mại điện tử năm 2022 và một số kế hoạch hỗ trợ đưa hộ sản xuất nông nghiệp lên sàn TMĐT, thúc đẩy phát triển kinh tế số nông nghiệp, nông thôn Nghệ An năm 2021, 2022 và định hướng đến năm 2025. Trong đó, mục tiêu là đến năm 2025 sẽ có 80% sản phẩm đặc trưng, tiêu biểu của Nghệ An tham gia các sàn giao dịch TMĐT trong và ngoài nước.
Gian hàng sản phẩm Quỳ Châu trên sàn giao dịch TMĐT Nghệ An
Hoàn thiện, duy trì và nâng cấp sàn giao dịch TMĐT Nghệ An (37nghean.com). Trong năm 2022, Sở đã phối hợp với các ngành, địa phương lựa chọn các nhóm hộ sản xuất đủ điều kiện, có sản phẩm được chứng nhận an toàn thực phẩm, các sản phẩm đạt các chứng chỉ, chứng nhận như OCOP, VietGAP, GlobalGAP... để giới thiệu, quảng bá, tiêu thụ trên sàn giao dịch TMĐT Nghệ An. Hiện tại Sở Công Thương đã hỗ được thiết lập gian hàng cho 17 huyện, thành, thị trong tỉnh với hơn 300 sản phẩm lên sàn và tiếp tục hỗ trợ các đơn vị còn lại lên Sàn trong năm 2022, sau đó sẽ tập huấn, chuyển giao tài khoản quản trị gian hàng cho các địa phương, đồng thời yêu cầu địa phương cử cán bộ phối hợp kết nối để quản trị, thường xuyên cập nhật thông tin, sản phẩm tại các gian hàng huyện mình.
Ngoài sàn giao dịch TMĐT Nghệ An, Sở Công Thương đã phối hợp với một số sàn thương mại điện tử trong nước hỗ trợ mở gian hàng cho các tổ chức, doanh nghiệp (DN) sản xuất sản phẩm OCOP, nông sản, thủy sản trong tỉnh trên các sàn TMĐT như Tiki, Voso, Lazada, Shopee, Sendo, Alibaba, Sàn postmart.vn… với các sản phẩm như, mỳ rau củ, dược liệu, thực phẩm, hải sản đông lạnh… Chỉ đạo các chuỗi cửa hàng lớn tại Nghệ An cũng như trên cả nước như Vinmart, Vinmart +, siêu thị bigC; siêu thị MM Mega Market; các hệ thống siêu thị, chuỗi cửa hàng mini thực phẩm sạch… tăng cường bán hàng trực tuyến, vì vậy đã có lượng giao dịch lớn.
Qua hơn một năm thực hiện, tính đến 31/9/2022, Số hộ sản xuất nông nghiệp Nghệ An được đưa lên các sàn TMĐT là 266.373 hộ, tổng số sản phẩm được đưa lên sàn là 6.923 sản phẩm.
Nghệ An xếp thứ 3 cả nươc về số sản phẩm nông nghiệp đưa lên sàn TMĐT
Song song với đưa các sản phẩm nông sản lên sàn, hai năm qua Sở Công Thương cũng đã hỗ trợ tổ chức, đơn vị xây dựng hơn 40 Website TMĐT; chuyển giao hàng chục bộ phầm mềm quản lý khách hàng, quản lý bán hàng, quản lý khách sạn thông minh; hỗ trợ 06 đơn vị phát triển thương hiệu trực tuyến bằng hình thức xây dựng các Clip phát trên các nền tảng số thông qua xây dựng các TVC quảng cáo, phim ngắn giới thiệu DN (HTX Sen Quê Bác, Gà Thanh Chương…); Tổ chức đào tạo, tập huấn cho hàng ngàn lượt học viên và cán bộ QLNN, lãnh đạo các đơn vị DN, sinh viên tại các trường đại học về kiến thức và kỹ năng ứng dụng TMĐT.
Đẩy mạnh phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, Sở Công Thương đã phối hợp Viettel triển khai mô hình “Chợ 4.0” nhằm thúc đẩy hoạt động chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động kinh doanh nói chung và thanh toán nói riêng tại các chợ trên địa bàn; tạo điều kiện để người tiêu dùng trải nghiệm, tiếp cận với các phương thức thanh toán hiện đại, kích thích hoạt động mua sắm; đồng thời hướng đến triển khai áp dụng cho các chợ còn lại trên địa bàn tỉnh. Sau 5 tháng đã triển khai thí điểm tại 6 chợ (Chợ Vinh , Chợ Giát, chợ Đô Lương, Chợ Ga Vinh, Chợ Hôm, Chợ Tân Thành) bước đầu đã thu được nhiều kết quả khả quan với hơn 1300 tiểu thương tham gia kết nối, 4000 giao dịch và dòng tiền trao đổi hơn 12 tỷ đồng.
Không chỉ tham gia Sàn TMĐT hay sử dụng website của mình để quảng bá, giới thiệu sản phẩm, nhiều đơn đơn vị, doanh nghiệp đã ứng dụng, phát huy các trang mạng xã hội như zalo, facebook, tiktok… để đăng bài, quảng cáo hình ảnh sản phẩm, đăng video, livestream giới thiệu sản phẩm, hàng hóa. Thông qua đó cũng giúp người tiêu dùng tuy không trực tiếp đến cửa hàng nhưng vẫn nắm bắt và cập nhật đầy đủ thông tin, hình ảnh về số lượng và chất lượng của sản phẩm, từ đó kích cầu tiêu dùng. Đây chính là giải pháp đưa số hóa len lỏi vào cuộc sống của người dân một cách thiết thực và hiệu quả nhất, từ đó thúc đẩy nền kinh tế phi tiền mặt, rộng mở cánh cửa giao thương, phát triển kinh tế số và xã hội số.
Trong tâm cuối năm 2022 và đầu năm 2023, Sở Công Thương tiếp tục “Hỗ trợ, kết nối đưa các sản phẩm đặc trưng, đặc sản, tiêu biểu, sản phẩm ocop, sản phẩm công nghiệp nông thôn… lên sàn thương mại điện tử 37nghean.com và một số sàn uy tín trong và ngoài nước”. Ông Phạm Văn Hoá – giám đốc Sở Công Thương cho biết: Thời gian tới, ngành tập trung lựa chọn các đơn vị đủ điều kiện, có sản phẩm được chứng nhận an toàn thực phẩm, các sản phẩm đạt các chứng chỉ, chứng nhận như OCOP, VietGap, GlobalGap, HACCP, ISO,... các sản phẩm xuất khẩu chủ lực, sản phẩm công nghiệp nông thôn, các sản phẩm có tiềm năng theo đề xuất của địa phương để tập trung hỗ trợ, xây dựng điển hình, qua đó dẫn dắt, lan tỏa hoạt động mua, bán và tiêu thụ sản phẩm trên sàn Thương mại điện tử.
Thông qua nhiều hoạt động nói trên, đã góp phần thúc đẩy ứng dụng và phát triển TMĐT tại Nghệ An. Chỉ số xếp hạng TMĐT Nghệ An (EBI index) nhiều năm liền nằm trong top khá cả nước, mới nhất năm 2022 tại Diễn đàn Toàn cảnh TMĐT Việt Nam 2022 tổ chức tại TP.HCM ngày 10/5/2022, Nghệ An xếp Thứ 15 trên bảng xếp hạng (tăng 3 bậc so với năm 2021)./.
Văn Long